Zekat nedir, Kimlere verilir?
Zekat, İslamın beş şartından biridir. Hicretin ikinci yılında farz kılınmıştır. Zekat, kelime olarak artma ve bereketlenme anlamına gelmektedir. Dini anlamı ise, dinen zengin sayılan Müslümanların mallarının üzerinden bir yıl geçmesi halinde o malın kırkta birini islamın belirlediği sınıflara (fakir, yoksul ve ihtiyaç sahiplerine) vermesidir.
Zekat İnsanı Cimrilikten men eder…
Zekat Kuranı Kerimde Otuz iki yerde zikredilmiştir. Zekat kişiyi cimrilik afetinden korur.Allahın verdiği nimetlere bir şükürdür. Müslümanlar arasındaki sevgi ve saygı duygusunu geliştirir.Kardeşlik duygusunu kuvvetlendirir.Zengin ve fakir arasında bir köprü kurarak birbirlerini sevmelerini sağlar.
Namazı kılın, Zekatı verin…
Namazı dosdoğru kılın.Zekatı verin.O yüce Resule itaat edin.Ta ki ilahi rahmete kavuşturulasınız.( nur:56 )Onlar ki altın ve gümüşü ( her çeşit malı ) yığıp biriktirirde, onları Allah yolunda harcamazlar ( zekat vermezler , hayır ve hasenata koşmazlar ) İşte bunlara acıklı bir azabı haber ver. ( habibim ) O gün bunlar üzerinde yakılacak cehennem ateşinin içinde kızdırılaack ve o kimselerin alınları, böğürleri ve sırtları bunlarla dağlanacak ( ve kendilerine şöyle denilecek ) İşte bu kendiniz için biriktirip sakladığınızdır.Artık saklayıp biriktirdiğiniz bu şeylerin acısını haydi tadın.( tevbe:34-35)
Zekatını vermeyenin vay haline…
Kim ki Allah kendisine mal vermiş te, onun zekatını vermemişse mal, kıyamet gününde iki gözü üstünde iki siyah nokta bulunan korkunç; zehirli erkek bir yılan suretine konulur ve bu korkunç yılan o gün mal sahibinin boynuna sarılır. Sonra ağzı ile sahibinin çenesini iki tarafından yakalar ve ben senin malın ben senin hazinenim der.(buhari:tac:3/8)
Zekat Kimlere Farzdır?
1- Müslüman Olmak
2- Hür Olmak
3-Malın kişinin mülkiyetinde olması 4-Malın NİSAB MİKTARI’ na ulaşması
5-Malın üzerinden Kameri bir yılın geçmesi
NİSAB MİKTARI :Şafii mezhebinde nisab miktarı altında 96.00 gramdır. 96.00 gram altın karşılığı parası olan ve bu paranın üzerinden bir yıl geçmesi halinde , o malın kırkta birini fakir ve ihtiyaç sahiplerine vermekle mükelleftir. (hanefide ise nisab miktarı:80.18 gram altındır)
Zekat ne zaman verilir….
Zekat senenin tamamında çıkarılabilir. Üzerinden bir yıl geçmesi halinde geciktirmeden çıkarmalıdır. Ancak bazen üzerinden bir sene geçmeyen malın zekatı da önceden çıkarabilir.
Zekat kimlere verilir?
Kuran ı Kerim de Tevbe Süresi 60. ayetinde Zekatın verilecek 8 sınıfa ayrılmıştır.
Ancak Günümüzde zekat verilebilecek sınıflar şunlardır.
1- Fakirler: Kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ihtiyaçlarını karşılayacak kadar geliri olmayan kimsedir.Örneğin asli 10 TL’ye ihtiyacı var ise ancak 3 TL. geliri olan kişi Yani geliri ihtiyacını karşılayamayan kimseler.Kısacası ihtiyacının yarısından daha az kısmına sahip olanlar
2- Miskinler:Kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tüm ihtiyacını karşılayamıyan kimselerdir.Örneğin 10 TL’ ye ihtiyacı var ise 7- 8 tl geliri olanlar Yani ihtiyacının yarısından fazlasına sahip olanlar
3- Borçlular: Meşru ihtiyaçları için borçlanmışsa ve borç zamanı gelmiş olup borcunu ödeyemeyen kişiye borcu miktarınca zekat verilebilir.
4- Yolda kalmış kimseler:
Meşru bir yolculuğa çıkıp parası tükenen kişiye evine gidinceye kadar ki ihtiyacı oranında zengin bile olsa ona zekat verilir.
Zekat kimlere verilir, kimlere verilmez
1-Zekat verilecek kişi fakir, yoksul ve ihtiyaç sahibi olmalıdır .Hiç kimse soyu, nesebi, ünvanı ,falancanın oğlu yada torunudur diye maddi durumu iyi olmasına rağmen zekat almaya hak kazanmaz.Ayrıca işte ben zekatımı bu gibi kişilere vermesem bana küserler yada bana darılırlar gibi bir düşüncenin islamda yeri yoktur.Bunlara yani maddi durumu iyi olmasına rağmen (zengin olana) kendilerine zekat verilmesi hainde o zekat kişinin boynundan çıkmaz.Zekat vermemiş gibidir ve Allaha karşı sorumludur.
Ayrıca kendisine zekat düşmediği halde zekat alanlar ve toplayanlar büyük günah işlemiş ve fakirlere haklarını gasbettikleri için zulmetmiş sayılırlar.
2- Zekat verilen kişi Müslüman olmalıdır.
3- Zekat verilen kişi bakmakla yükümlü olduğu kişilerden olmamalıdır. Kişi Annesine, babasına, dedesine, ninesine ve küçük çocuklarına, aynı evde oturan ve aynı sermaye ile hayatlarını beraber sürdürdükleri büyük çocuklarına, sakat ya da deli evlatlarına zekat veremez. Ancak büyük çocuğu ayrı evde yaşıyor hayatını ayrı sermaye ve işle geçindiriyorsa, fakir ve ihtiyaç sahibi bir duruma düşmüşse babanın erkek evladına zekat vermesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Kız evladı evli ise ve ihtiyaç sahibi ise baba zekatı kızının eşine (damadına ) vermelidir. Ama hiçbir şekilde ayrı evde bile yaşasalar zengin çocuk, babasına zekat veremez. Babasına bakmak ve onun bütün ihtiyacını karşılamak zorundadır. Eğer bir kadın kendi şahsına ait bir durumdan dolayı zengin ise kocasının fakir ve muhtaç bir duruma düşmesi halinde kadın kocasına zekat verebilir. Ama asla zengin koca eşine zekat veremez.
4-Zekat vermekle mükellef olan Müslüman, fakir ve ihtiyaç sahibi akrabasına, kardeş, amca, dayı, teyze, hala ve bunların çocuklarına zekat vermesinde hiçbir sakınca bulunmamaktadır. Bunu yapmakla Allah o kişiye akrabayı gözetme ve zekat sevabı verir
5- Zekat verilecek kişi akıllı ve ergenlik çağına gelmiş olması lazım .Çocuğa ve deliye zekat verilmez ancak velisine verilir.
6-Zekat tahakkuk ettiği şehirlerdeki fakirlere verilmelidir. Başka yerlere gönderilmesi caiz değildir.(Ancak Hanefi mezhebini taklit edip başka yere gönderilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır)
7- Kadının ziynet için aldığı altınlarına zekat düşmez. İsrafa kaçmak ve aşırıya gitmemek şartıyla buda yörenin örf ve adetine göre belirlenir. Örf ve adetin üzerinde ise ona zekat düşer.
8- Alacak vadesiz ise ve alınması mümkün ise onun zekatı verilmelidir. Alacağa zekat düşer. Ancak hemen alınması mümkün olmayan ne zaman alınacağı belli olmayan alacağa ise üzerinden bir yıl geçse bile hemen zekatı verilmeyebilir. Ama tahsil edildiğinde ise kaç yıl geçmişse hepsini vermelidir. Alacak vadeli ise yani alınacağı vakit belli ise vadesi geldiğinde verir. Üzerinden kaç yıl geçtiyse hepsini vermek durumundadır.
9- Zekat, ticari malın alındığı nakid (para) cinsinden çıkarılır. Ticari malın Şafii mezhebine göre zekat olarak çıkarılması caiz değildir.(Ancak Hanefi mezhebine göre mal olarak çıkarılmasında sakınca olmadığından Hanefi mezhebi taklid edilerek mal olarak zekatın çıkarılmasında sakınca bulunmamaktadır.)
10- Bir kimsenin zekata tabi olan bir malı, tasarrufu yani kullanımı altında iken üzerinden bir yıl geçerse , borçlu bile olsa zekatı vermekle mükelleftir.
11- Zekat çıkarılırken niyet getirmek farzdır .Kişi zekat olarak çıkaracağı malı dağıtmadan önce içinden (kalbinden) bu malımın zekatıdır.diye niyet etmelidir.Dil ile söylemesi sünnettir. Fakire ve ihtiyaç sahibine verirken bu zekattır kabul et demesine gerek yoktur.
12- Bir malın üzerinden bir yıl geçmeden öncede zekatı çıkarılabilir. Sene dolmadan önce zekatın bir kısmının yada tamamının ödenmesi caizdir.
13- Zekatımızı en az 3 üç kişiye vermek durumundayız. Eşit olarak dağıtmak zorunda değildir.İstediği kişiye daha fazla vermekte serbesttir.
14- Namaz kılmayan ve günahkar olan kişiye de zekat verilebilir. Ancak kendisine zekat verilmesi halinde o para ile günah işleyeceği bilinen kişiye verilmez. Örneğin zekat verilmesi halinde aldığı para ile içki alacağı bilinen kişiye verilmez.
15- Aile reisi olan erkeğin zekatı alması halinde ailesine harcamayacağı kanaati hasıl olursa evin hanımına verilmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.
16- Beytulmaldan yani devletten para almayan (maaş almayan) seyitlere zekat verilebilir.
17- Ticaret malının nisab miktarı altının nisab miktarı kadardır. Yani 96 gram altına karşılık gelen para miktarı ticaret malı için ölçü alınır.
18- Bir müslümanın kendi zekatını bizzat dağıtması efdaldir.Ancak dağıtmak üzere birine vekalet vermesi de caizdir.
Özetle; Zekat İslam’ın gönül köprüsüdür. Zekat zenginle fakiri buluşturan, birbirine bağlayan, sınıf farklarını ortadan kaldıran, kardeşlik bağlarını sağlamlaştıran, manevi değeri üst düzey olan bir ibadettir. Ancak Zekatı verirken de çok dikkat etmek gerekir. İncitmeden, başa kakmadan, kalpten, can-ı gönülden, ibadet ruhuyla, seve-seve ve mükafatını yalnızca Allah’tan bekleyerek vermelidir.
Haftaya görüşmek dileğiyle dua ile kalınız.